SISTEM PEMERINTAHAN DAN PENTADBIRAN NEGARA

SISTEM PILIHAN RAYA

Sejak tahun 1957, Malaysia mengekalkan sistem politik pelbagai parti yang mana parti politik yang memperoleh majoriti kerusi di Parlimen (Dewan Rakyat) atau Dewan Undangan Negeri , boleh menubuhkan kerajaan persekutuan atau negeri . Sistem yang digunakan di Malaysia ialah berasakan ‘First-Past-The-Post-System’ . Calon-calon yang memperoleh majoriti akan diisytiharkan pemenang di bahagian pilihan raya yang berkenaan . Bagi memudahkan pelaksanaan pilihan raya , beberapa undang-undang dan peraturan telah digubal untuk memastikan prosuder pilihan raya dipatuhi sepenuhnya . Semua undang-undang dan peraturan berkait secara langsung dengan proses pilihan raya . Walau bagaimanapun , terdapat juga beberapa undang-undang yang walaupun tidak mempunyai kaitan secara langsung dengan proses pilihan raya , tetapi memainkan peranan dalam kelancaran perjalanan pilihan raya . Antara akta tersebut adalah Akta Polis 1962 , Akta Hasutan 1970 , Akta Rahsia Rasmi 1972 , Akta Keselamatan Dalam Negeri ,1960.

Seterusya , bilangan kerusi atau kawasan ialah dalam sistem pilihan raya yang diamalkan di Malaysia , seseorang calon dipilih untuk mewakili penduduk-penduduk sesuatau bahagian pilihan raya di Parlimen (Pilihan Raya Umum) atau Dewan Undangan Negeri (Pilihan Raya Negeri) . Sehingga kini terdapat 222 kerusi Dewan Rakyat (Parlimen) dan 576 kerusi Dewan Undangan Negeri .Persempadaan semula bahagian-bahagian pilihan raya ialah sebagai sebahgian daripada fungsi utamanya , SPR bertanggungjawab mengkaji semula sempadan bahagian pilihan raya Parlimen dan negeri . SPR perlu menjalankan kajian ini setiap tidak kurang daripada lapan tahun .Untuk pendaftran pemilih ialah satu elemen penting dalam sistem pilihan raya ialah seseorang pemilih itu mestilah mendaftar dengan SPR sebelum dia boleh mengundi dalam pilihan raya bagi Dewan Rakyat atau Dewan Undangan Negeri , di Malaysia seseorang itu layak untuk mendaftar jika seorang warganegara Malaysia , berumur tidak kurang daripada 21tahun pada tarikh kelayakan , seorang penduduk di mana-mana bahagian pilihan raya di Malaysia dan tidak hilang kelayakan .

Hilang kelayakan pemilih ialah seseorang pemilih akan hilang kelayakan jika sekiranya dirinya pada tarikh kelayakan ditahan kerana tidak siuman atau sedang menjalani hukuman penjara , sebelum tarikh kelayakan telah didapati bersalah dan masih menjalani hukuman pada tarikh kelayakan , telah didapati bersalah di bawah Akta Kesalahan Pilihan Raya 1954 , dan elah memperoleh kerakyatan asing . Untuk semakan daftar pemilih ialah dijalankan di sepanjang tahun , seperti yang diperuntukkan dalam undang-undang . Daftar-daftar pemilih baharu disediakan setiap tiga bulan sekali dan pendaftaran tersebutdipameekan selama tujuh hari bagi tujuan urusan tuntutan dan bantahan . Selepas mempertimbangkan tuntutan dan bantahan melalui siasatan awam , daftarpemilih untuk tahun berkenaan akandisahkan oleh suruhanjaya dalam tempoh sebulan . Semasa semakan daftar induk , nama-nama pemilih yang sudah meninggal dunia dan yang sudah hilang kelayakan mengikut undang-undang akan dikeluarkan daripada daftar berkenaan .

        Bagi kelayakan calon ialah dalam sistem pilihan raya di Malaysia , calon yang bertanding boleh mewakili sesuatu parti atau bertanding sebagai calon bebas . Seseorang itu layak menjadi calon dalam mana-mana pilihan raya jika memenuhi syarat-syarat berikut seperti warganegara Malaysia dan bermastautin di negara ini , berumur tidak kurang daripada 21 tahun pada hari penamaan calon dan tinggal di negeri di mana dia akan bertanding  . Seseorang calon akan hilang kelayakan sekiranya dirinya telah didapati atau diisytiharkan tidak siuman , bankrap , memegang jawatan berkepentingan office of profit , gagal mengemukakanlaporan perbelanjaan pilihan raya ,telah didapati bersalah oleh mahkamah di Malaysia dan dijatuhi hukuman penjara untuk tempoh tidak kurang dari setahun atau denda tidak kurang dari RM2,000 dan belum mendapat pengampunan dan telah memperoleh kewarganegaraan asing .Seterusnya , permulaan pilhan raya dan proses penamaan calon ialah pilihan raya untuk Dewan Rakyat dan Dewan Undangan Negeri seperti yang ditetapkan oleh undang-undang ,diadakan sekali dalam tempoh lima tahun kecuali jika dewan dibubarkan lebih awal,  pilihan Raya Umum diadakan dalam tempoh 60 hari selepas tarikh pembubaran . Raya Kecil juga diadakan dalam tempoh 60 hari dari tarikh kekosongan sama ada disebabkan kematian , peletakan jawatan atau seseorang Ahli Dewan Rakyat dan Dewan Undangan Negeri itu hilang kelayakan , dalam hal ini tarikh kekosongan kerusi akan ditetapkan oleh SPR . Pilihan Raya Umum Pilihan Kecil bermula dengan pengeluaran writpilihan raya oleh SPR kepada Pegawai Pengurus , pada masa yang sama satu notis akan diwartakan untuk menetapkan tarikh-tarikh hari penamaan calon dan hari mengundi . Hari penamaan calon merujuk kepada hari yang telah ditetapkan oleh SPR bagi calon-calon mengemukakan kertas-kertas penamaan untuk bertanding dalam pilihan raya kepada Pegawai Pengurus .kertas-kertas penamaan boleh dikemukakan oleh calon , pencadang dan penyokong atau salah seorang daripada mereka . Kebiasaannya kertas-kertas penamaan calon mestilah dikemukakan antara jam 9.00 pagi hingga 10.00 pagi pada hari penamaan , kertas-kertas penamaan calon akan dipamerkan dari jam 10.00 pagi hingga 11.00 pagi untuk diteliti dan menerima sebarang bantahan . Dalam kes di  mana seorang calon sahaja yang dicadangkan , Pegawai Pengurus akan mengisytiharkan calon itu memang tanpa bertanding .

          Deposit pula ialah wang deposit berjumlah RM10,000 bagi kerusi Parlimen dan RM5,000 bagi kerusi negeri perlu diserahkan kepada Pegawai Pengurus sebelum atau pada hari penamaan calon . Calon akan hilang wang deposit sekiranya gagal memperoleh 1/8 daripada jumlah undi yang diperoleh semua calon yang bertanding dalam sesuatu bahagian pilihan raya berkenaan . Bagi penggunaan simbol ialah seseorang calon yang mewakili sesuatu parti politik boleh menggunakan simbol parti jika dia mendapat kebenaran bertulis daripada ketua parti berkenaan .Calon-calon bebas perlu memilih mana-mana simbol yang telah disediakan oleh SPR untuk dicetak pada kertas-kertas undi .

     Kempen ialah SPR telah merangka peraturan-peraturan khas untuk berkempen seperti yang tertera dalam Akta Kesalahan Pilihan Raya (Pindaan) 2002 . Kempen hanya boleh dimulakan selepas selesai proses penamaan calon dan mesti dihentikan pada jam 12.00 tengah malam sebelum hari mengundi . Pegawai Penguat Kuasa bertanggungjawab kepada Pegawai Pengurus , dan tugas pasukan ini adalah untuk memantau bahan-bahan kempen , ceramah-ceramah pilihan raya dan perhimpunan umum , bagi memastikan peruntukan-peruntukan pilihan raya tidak dilanggar . SPR juga akan menubuhkan jawatankuasa-jawatankuasa pada peringkat pusat/negeri/bahagian-bahagian pilihan raya bagi memberikan penerangan kepada parti-parti politik , calon-calon atau ejen-ejen dan petugas-petugas parti mengenai undang-undang dan peraturan pilihan raya . Senarai perkara yang mesti dipatuhi dan dilarang semasa pilihan raya akan disediakan dan perkara-perkara ini perlu diberi perhatian oleh calon-calon dan petugas-petugas parti .Lazimnya , kempan pilihan raya melibatkan pengedaran risalah dan surat , poster , ceramah tertutup dan ceramah umum , dan kempen dari rumah ke rumah .

         Hari mengundi ialah merujuk kepada hari pemilih-pemilih membuang undi . Secara rasmi , hari mengundi bermula dari selepas jam 12.00 tengah malam dan berakhir dengan pegumuman keputusan pilihan raya . Bagi kawasan pendalaman , unit-unit bergerak digunakan bagi memastikan kelancaran proses membuang undi . SPR biasanya akan mengeluarkan notis untuk memaklumkan orang ramai tentang perkara-perkara pilihan raya seperti tarikh mengundi , lokasi mengundi dan waktu mengundi . Kebenaran untuk memasuki tempat mengundi ialah hanya pemilih-pemilih yang mana mereka terdapat di dalam daftar pemilih bagi sesuatu tempat mengundi sahaja boleh dibenarkan masa untuk membuang undi . Bagi memastikan keadaan terkawal dan menentukan kerahsiaan undi , hanya pegawai-pegawai berikut yang dibenarkan memasuki tempat mengundi seperti Ahli dan pegawai Suruhanjaya Pilihan Raya , Ketua Tempat Mengundi Pilihan Raya , calon-calon dan wakil calon , ejen-ejen mengundi dan ejen mengira undi dan mereka yang dibenarkan oleh Suruhanjaya Pilihan Raya . Cara-cara mengundi ialah seseorang pemilih hanya boleh memangkah seorang calon yang dipilih . Jika diadakan pilihan raya serentak (Dewan Rakyat dan Dewan Undangan Negeri) , kertas-kertas undi mestilah ditandakan , dilipat dan dimasukkan ke dalam peti undi yang bersaingan yang telah ditandakan dengan ada ‘PARLIMEN’DAN ‘ dan ‘NEGERI’ . Bagi undi pos pula ialah dihantar dengan pos seawal yang mungkin kepada pemilih yang layak mengundi melalui pos . Kertas undi pos mesti sampai kepada Pegawai Pengurus selewat-lewatnya jam 5.00 petang pada hari mengundi . Prosuder-prosuder yang lengkap telah disediakan untuk menjaga kerahsiaan undi

        Barung SPR ialah undang-undang yang ada pada masa ini , melarang calon daripada mendirikan pondok di mana-mana pusat mengundi di kawasan tempat calon itu bertanding . Walau bagaimanapun , parti-parti politik dibenarkan untuk mengadakan bilik operasi sekiranya pondok itu terletak di luar jarak 50 meter dari pusat mengundi . Bagi memastikan kelancaran pengundian , SPR akan mendirikan barung SPR di pusat-pusat mengundi . Yujuan barung-barung ini didirikan adalah untuk membantu pemilih-pemilih mnyemak nombor siri mereka di dalam daftar pemilih dan saluran supaya pengundian berjalan dengan teratur . Bagi pengiraan dan penjumlahan undi pula ialah pengiraan undi dijalankan oleh Ketua Tempat Mengundi di tempat mengundi atau di sebuah pusat pengiraan undi yang telah ditetapkan . Undi pos bagi sesuatu bahagian pilihan raya dikira oleh Pegawai Pengurus di pusat pengiraan undi yang ditetapkan . Semasa undi dikira , mereka yang dibenarkan sahaja boleh memasuki tempat mengira undi iaitu seperti mereka Ahli-ahli dan pegawai-pegawai SPR , Pegawai yang dilantik oleh SPR , kerani mengira undi , dan calon wakil dan ejen mengira undi . Kehadiran ejen-ejen calon adalah untuk memastikan pengiraan undi dijalankan mengikut proses yang betul seperti yang telah ditetapkan oleng undang-undang dan peraturan dan bagi mwmastikan urusan pengiraan undi itu betul , adil dan telus .

           Petisyen pilihan raya ialah keputusan pilihan raya boleh dicabar di mahkamah . Sesuatu petisyen boleh dibuat atas sebab-sebab berikut seperti sogokan , peras ugut atau sebarang salah laku yanh mungkin telah menjejaskan pilihan raya , ketidakpatuhan undang-undang dan peraturan pilihan raya oleh mana-mana pihak , perbuatan rasuah atau perbuatan menyalahi undang-undang yang dilakukan oleh calon dan ejen-ejen , dan calon atau ejen-ejennya didapati tidak layak menyertai pilihan raya . Petisyen pilihan raya mestilah dikemukakan ke Mahkamah Tinggi dalam masa 21 hari selepas tarikh keputusan pilihan raya disiarkan dalam Warta . Selepas menjalankan perbicaraan ke atas petisyen berkenaan , jika hakim piliha raya memutuskan bahawa pilihan raya berkenaan terbatal , SPR akan mengeluarkan notis yang pilihan raya baharu akan diadakan di bahagian pilihan raya tersebut . Bagi penyata perbelanjaan pilihan raya ialah seseorang calon-calon adalah layak membelanjakan wang bagi pilihan raya , tetapi tidak boleh melebihiRM 200,000 bagi Dewan Rakyat , dan RM100,000 bagi Dewan Undangan Negeri . Laporan perbelanjaan mestilah dihantar kepada Pengarah Pilihan Raya Negeri dalam tempoh 31 hari selepas tarikh keputusan pilihan raya disiarkan di dalam Warta . Kegagalan untuk mengemukakan penyata perbelanjaan pilihan raya atau kegagalan untuk mengemukakannya dalam tempoh yang ditetapkan merupakan satu kesalahan di bawah Akta Kesalahan Pilihan Raya 1954 .

        Penyimpanan dan pelupusan ialah dalam proses pilihan raya , satu aspek penting ialah penyimpanan kertas-kertas undi dan dokumen-dokumen lain yang berkaitan . Dokumen-dokumen ini mestilah disimpan di dalam peti atau peti-peti khas dan dikunci dengan disaksikan oleh ejen-ejen calon . Peti-peti khas ini akan disimpan selama enam bulan di bawah pengawasan Pegawai Pengurus . Pengarah Pilihan Raya Negeri akan menyimpan daftar pemilih yang telah ditandakan dan juga counter foilskertas undi . Ini adalah bagi menjamin kerahsiaan undi . Peti-peti itu hanya boleh dibuka atas arahan Hakim Mahkamah Tinggi , ada kes-kes petisyen . Selepas tempoh enam bulan , Pegawai Pengurus (selepas mendapat kebenaran daripada SPR) akan melupuskan kertas-kertas undi dan dokumen-dokumen berkenaan . PegawaiPengurus kemudiannya akan mengemukakan sijil pelupusan kepada Pengarah Pilihan Raya Negeri .


~SEKIAN, TERIMA KASIH~
~SITI SHAHIRAH BINTI KAMARUZZAMAN
~19DIP14F1031